Partner 2006 - Treść programu - PFRON

W procesie rehabilitacji zawodowej i społecznej osób niepełnosprawnych doniosłą rolę spełniają organizacje pozarządowe. Organizacje te tworzą tzw. „trzeci sektor”, działając na obszarze pomiędzy administracją państwową a osobą niepełnosprawną, jako ważne podmioty współtworzące społeczeństwo obywatelskie. Znaczna część organizacji pozarządowych od wielu lat podejmuje i realizuje działania zmierzające do jak najlepszego zaspokojenia potrzeb osób niepełnosprawnych. Zakres realizowanych przez te organizacje zadań, obejmuje rehabilitację zawodową, leczniczą i społeczną osób niepełnosprawnych. Stały kontakt z osobami niepełnosprawnymi pozwala organizacjom pozarządowym dostosowywać swoje działania do specyfiki regionu i środowiska oraz do wciąż zmieniających się potrzeb osób niepełnosprawnych, zwłaszcza w obszarach, w których działania administracji rządowej lub samorządu terytorialnego są niewystarczające. Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych, doceniając rolę jaką spełniają organizacje pozarządowe w procesie rehabilitacji osób niepełnosprawnych i uznając organizacje te za ważnego partnera w realizacji zadań określonych w ustawie z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (Dz. U. Nr 123 poz. 776, z późn. zm.), systematycznie wspiera finansowo ich działalność. Program pn. „PARTNER 2006 – wsparcie projektów realizowanych na rzecz osób niepełnosprawnych przez organizacje pozarządowe” stanowi kontynuację, realizowanego przez Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych w latach 2000-2005, programu p.n. „PARTNER – wspieranie zadań realizowanych przez organizacje działające na rzecz osób niepełnosprawnych”. Definicje pojęć: Ilekroć w niniejszym dokumencie jest mowa o:

1. programie – należy przez to rozumieć program pn. „PARTNER 2006 – wsparcie projektów realizowanych na rzecz osób niepełnosprawnych przez organizacje pozarządowe”,
2. PFRON – należy przez to rozumieć Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych,
3. wniosku o dofinansowanie – należy przez to rozumieć wniosek o przyznanie pomocy finansowej w ramach programu na realizację projektu,
4. wnioskodawcy lub beneficjencie – należy przez to rozumieć podmiot uprawniony do ubiegania się o przyznanie pomocy finansowej w ramach programu,
5. beneficjencie ostatecznym – należy przez to rozumieć osobę lub instytucję bezpośrednio korzystającą z realizacji projektu,
6. osobach w wieku aktywności zawodowej – należy przez to rozumieć kobiety w wieku od 15 do 60 lat i mężczyzn w wieku od 15 do 65 lat,
7. osobach niepełnosprawnych – należy przez to rozumieć osoby, których niepełnosprawność została potwierdzona orzeczeniem, zgodnie z ustawą z dnia 27 sierpnia 1997 roku o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (Dz. U. Nr 123, poz. 776, z późn. zm.),
8. organizacjach pozarządowych – należy przez to rozumieć stowarzyszenia, fundacje, kościelne osoby prawne, związki, izby oraz organizacje pracodawców i pracobiorców, działające na rzecz osób niepełnosprawnych i/lub na rzecz pracowników, którzy są osobami niepełnosprawnymi i/lub na rzecz pracodawców zatrudniających osoby niepełnosprawne, posiadające statutowy zapis o prowadzeniu takiej działalności – tworzone na podstawie odrębnych przepisów,
9. działalności gospodarczej – należy przez to rozumieć działalność prowadzoną zgodnie z ustawą z dnia 2 lipca 2004 roku o swobodzie działalności gospodarczej (Dz. U. Nr 173, poz. 1807, z późn. zm.),
10. imprezie – należy przez to rozumieć jednorazowe wydarzenie o charakterze sportowym, kulturalnym lub integracyjnym,
11. imprezie o zasięgu ponadlokalnym – należy przez to rozumieć imprezę o zasięgu ponadpowiatowym organizowaną na terenie kraju, w której deklarowany przez organizatora udział uczestników spoza powiatu będącego miejscem imprezy wynosi minimum 25% lub imprezę o charakterze międzynarodowym organizowaną na terenie kraju,
12. projekcie dotyczącym działań realizowanych w trybie wieloletnim – należy przez to rozumieć projekt dotyczący działań realizowanych w sposób ciągły przez minimum 2 lata, w okresie realizacji programu,
13. projekcie dotyczącym działań jednorazowych – należy przez to rozumieć projekt, którego cykl realizacji zamyka się w okresie jednego roku kalendarzowego,
14. wkładzie własnym – należy przez to rozumieć wkład finansowy lub rzeczowy, jaki Wnioskodawca zobowiązany jest zaangażować do realizacji projektu,
15. wkładzie prywatnym – należy przez to rozumieć wkład finansowy lub rzeczowy Wnioskodawcy pochodzący ze źródeł innych niż środki publiczne,
16. wymagalnym zobowiązaniu – należy przez to rozumieć takie zobowiązanie, którego termin zapłaty upłynął,
17. projekcie – należy przez to rozumieć zespół działań prowadzących do osiągnięcia celów i rezultatów za pomocą metod i instrumentów (w tym zasobów finansowych, ludzkich i rzeczowych) określonych we wniosku o dofinansowanie złożonym w ramach programu,
18. rezultatach – należy przez to rozumieć efekty zrealizowanego projektu, dostarczające informacji o zmianach, jakie nastąpiły w wyniku wdrożenia projektu u ostatecznych beneficjentów,
19. audycie zewnętrznym – należy przez to rozumieć przeprowadzony przez niezależną firmę ogół działań, prowadzący do uzyskania obiektywnej i niezależnej oceny realizacji projektu pod względem legalności, gospodarności, celowości, rzetelności, a także przejrzystości i jawności,
20. ewaluacji programu – należy przez to rozumieć ocenę jakości, skuteczności i efektywności programu,
21. monitorowaniu – należy przez to rozumieć proces systematycznego zbierania i analizowania ilościowych i jakościowych informacji na temat programu w aspekcie finansowym i rzeczowym.

I. Nazwa programu PARTNER 2006 – wsparcie projektów realizowanych na rzecz osób niepełnosprawnych przez organizacje pozarządowe II. Podstawa prawna programu Podstawą prawną uruchomienia i realizacji programu jest art. 47 ust. 1 pkt 4 lit. a) ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 roku o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (Dz. U. Nr 123 poz. 776 z późn. zm.). III. Cel programu

1. Celem strategicznym programu jest wzrost aktywności zawodowej i społecznej osób niepełnosprawnych poprzez działania podejmowane przez organizacje pozarządowe.
2. Celem operacyjnym programu jest zapewnienie dostępności do oferty wsparcia, w tym usług świadczonych przez organizacje pozarządowe na rzecz osób niepełnosprawnych, z zastrzeżeniem postanowień ust. 3.
3. W odniesieniu do projektów, których beneficjentami ostatecznymi są pracodawcy zatrudniający osoby niepełnosprawne, celem operacyjnym programu jest zwiększanie szans zatrudnienia lub utrzymania w zatrudnieniu osób niepełnosprawnych, w szczególności na otwartym rynku pracy.

IV. Przeznaczenie pomocy

1. Pomoc finansowa w ramach programu przeznaczana jest na wsparcie realizacji projektów, które przyczynią się do osiągnięcia celu strategicznego programu.
2. Pomoc finansowa w ramach programu może być przyznana na realizację projektów dotyczących następujących obszarów wsparcia:
   1. prowadzenie rehabilitacji dzieci i młodzieży niepełnosprawnej w różnych typach placówek;
   2. prowadzenie rehabilitacji dorosłych osób niepełnosprawnych w różnych typach placówek;
   3. organizowanie i prowadzenie szkoleń, kursów, warsztatów i innych form wsparcia dla osób niepełnosprawnych – aktywizujących zawodowo i społecznie te osoby;
   4. organizowanie i prowadzenie szkoleń oraz warsztatów dla członków rodzin osób niepełnosprawnych, opiekunów i wolontariuszy bezpośrednio zaangażowanych w proces rehabilitacji osób niepełnosprawnych ukierunkowanych na: a) proces integracji osób niepełnosprawnych w najbliższym środowisku i społeczności lokalnej, b) zwiększenie aktywności życiowej i zaradności osobistej oraz niezależności ekonomicznej osób niepełnosprawnych, c) podnoszenie umiejętności pracy z osobami niepełnosprawnymi, w tym sprawowania nad nimi opieki i udzielania pomocy w procesie ich rehabilitacji;
   5. prowadzenie pomocy psychologicznej dla osób, które stały się niepełnosprawne;
   6. prowadzenie grupowych i indywidualnych zajęć, które: a) mają na celu nabywanie, rozwijanie i podtrzymanie umiejętności niezbędnych do samodzielnego funkcjonowania osób niepełnosprawnych, b) rozwijają umiejętności sprawnego komunikowania się z otoczeniem osób z uszkodzeniami słuchu i mowy, c) ogólnie usprawniają zaburzone funkcje organizmu i ograniczają deficyty rozwojowe osób z upośledzeniem umysłowym;
   7. zakup, szkolenie i utrzymanie psów przewodników dla osób niewidomych;
   8. organizowanie i prowadzenie szkoleń dla tłumaczy języka migowego;
   9. gromadzenie i upowszechnianie informacji na temat dostępnych usług, sprzętu rehabilitacyjnego i pomocy technicznych dla osób niepełnosprawnych o różnych rodzajach niepełnosprawności;
   10. promowanie wyrobów produkowanych w zakładach o podwyższonej koncentracji zatrudnienia osób niepełnosprawnych (z ogółu zatrudnionych, osoby niepełnosprawne stanowią co najmniej 50%)(osoby niepełnosprawne stanowią co najmniej 50% ogółu zatrudnionych), z uwzględnieniem działań wspierających: a) wystawy, b) targi;
   11. promowanie osiągnięć zawodowych i społecznych osób niepełnosprawnych, w szczególności w formie konkursów, plebiscytów, wystaw, festiwali, itp.;
   12. organizowanie imprez o zasięgu ponadlokalnym dla osób niepełnosprawnych;
   13. uczestnictwo osób niepełnosprawnych w imprezach kulturalnych i sportowych organizowanych dla tych osób poza granicami kraju;dla osób niepełnosprawnych;
   14. prowadzenie poradnictwa zawodowego i pośrednictwa pracy dla osób niepełnosprawnych, zgodnie z odrębnymi przepisami;
   15. prowadzenie kampanii informacyjnej wśród osób niepełnosprawnych w wieku aktywności zawodowej, w szczególności zamieszkałej na terenach wiejskich i słabo zurbanizowanych, mającej na celu poinformowanie o możliwościach zatrudnienia lub szkolenia oraz w zależności od potrzeb udzielenia udzielanie pomocy w przygotowaniu do aktywnego poszukiwania pracy;
   16. opracowywanie i/lub wydawanie kierowanych do osób niepełnosprawnych: a) wydawnictw ciągłych – periodycznych lub nieregularnych, b) wydawnictw zwartych (informatorów, poradników, materiałów instruktażowych);
   17. opracowywanie i/lub wydawanie, kierowanych do osób niepełnosprawnych: a) książek naukowych lub popularnonaukowych, b) literatury pięknej, publikowanych drukiem powiększonym lub pismem Braille’a, albo wydawanych na kasecie, płycie CD, dyskietce lub w internecie;
   18. opracowywanie i/lub wydawanie publikacji dotyczących problematyki wynikającej z niepełnosprawności.
3. (skreślony).

V. Forma pomocy

1. Ze środków programu udzielana jest pomoc w formie dofinansowania realizacji projektów, , dotyczących obszarów wsparcia, o których mowa w rozdziale IV ust. 2.
2. Program realizowany jest w dwóch modułach:
   1. moduł A – dofinansowanie projektów dotyczących działań realizowanych w trybie wieloletnim,
   2. moduł B – dofinansowanie projektów dotyczących działań jednorazowych.

VI. Warunki uczestnictwa w programie

1. Podmiotami uprawnionymi do ubiegania się o przyznanie pomocy finansowej w ramach programu, są organizacje pozarządowe.
2. Warunkiem uczestnictwa w programie jest:
   1. udokumentowanie prowadzenia działalności na rzecz osób niepełnosprawnych przez okres co najmniej 2 lat,
   2. posiadanie lub gwarancja uzyskania wkładu własnego.
3. Z uczestnictwa w programie wykluczeni są beneficjenci, którzy:
   1. posiadają wymagalne zobowiązania wobec PFRON, w tym zaległości w obowiązkowych wpłatach na PFRON,
   2. posiadają wymagalne zobowiązania wobec Zakładu Ubezpieczeń Społecznych i/lub Urzędu Skarbowego.

VII. Wysokość i zakres pomocy

1. Kwota wydatkowana ze środków PFRON na realizację każdego z projektów, nie może przekroczyć:
   1. 80% wydatków kwalifikowalnych poniesionych w ramach realizacji projektu oraz
   2. kwoty przyznanego dofinansowania, z zastrzeżeniem postanowień ust. 2.
2. W przypadku projektów, których beneficjentami ostatecznymi, choćby w części, są pracodawcy zatrudniający osoby niepełnosprawne, kwota wydatkowana ze środków PFRON na realizację każdego z projektów nie może przekroczyć:
   1. 50% wydatków kwalifikowalnych poniesionych w ramach realizacji projektu oraz
   2. kwoty przyznanego dofinansowania.
3. Co najmniej 1% wydatków kwalifikowalnych poniesionych w ramach realizacji projektu musi zostać wniesione w postaci wkładu prywatnego. W przypadku projektów, których beneficjentami ostatecznymi, choćby w części, są pracodawcy zatrudniający osoby niepełnosprawne, wkład prywatny wynosi co najmniej 3% wydatków kwalifikowalnych poniesionych w ramach realizacji projektu.
4. Suma wydatków ze środków PFRON na:
   1. zakup i/lub konserwację sprzętu i/lub urządzeń,
   2. prace montażowo-konserwacyjne,
   3. adaptację do potrzeb osób niepełnosprawnych, niezbędnych do prawidłowej realizacji projektu, nie może być wyższa niż 10% kwoty całkowitego dofinansowania projektu.
5. Praca wolontariusza, poświadczona porozumieniem zawartym zgodnie z ustawą z dnia 24 kwietnia 2003 roku o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie (Dz. U. Nr 96, poz. 873 z późn. zm.), może zostać wliczona do budżetu projektu jako wkład własny rzeczowy, jednak wolontariuszem nie może być beneficjent ostateczny ani stały pracownik Wnioskodawcy wykonujący dodatkowe prace związane z realizacją projektu.
6. Środki wymagane jako wkład własny, , nie mogą pochodzić ze środków PFRON.
7. Planowane przychody projektu nie mogą być wyższe niż suma wydatków niekwalifikowalnych projektu oraz wkładu własnego w części dotyczącej wydatków kwalifikowalnych.
8. W sytuacji, o której mowa w ust. 7, wydatki poniesione w części dotyczącej wydatków niekwalifikowalnych projektu, , wymagają udokumentowania.
9. Przychody projektu, niezaplanowane w budżecie projektu pomniejszają wysokość udzielonego w ramach programu dofinansowania.
10. Pomoc finansowa w ramach programu,, udzielana jest na pokrycie tych wydatków (tej części wydatków), które nie zostały sfinansowane z innych źródeł (w tym ze środków publicznych, ze środków funduszy strukturalnych, itd.).
11. Dofinansowaniu w ramach programu nie podlegają wydatki poniesione przed dniem 1 stycznia 2006 roku.
12. W przypadku dofinansowywania w ramach programu projektów, których beneficjentami ostatecznymi są podmioty prowadzące działalność gospodarczą, beneficjent programu, będący podmiotem udzielającym pomocy ze środków publicznych, zobowiązany jest do udzielania tej pomocy, zgodnie z warunkami określonymi w rozporządzeniu Komisji Europejskiej WE Nr 69/2001 z dnia 12.01.2001 r. w sprawie zastosowania art. 87 i 88 Traktatu WE w odniesieniu do pomocy de minimis.
13. Pomoc finansowa w ramach programu nie może być przyznana Wnioskodawcy, który otrzymał dofinansowanie ze środków PFRON na ten sam projekt z innego tytułu ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 roku o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (Dz. U. Nr 123 poz. 776, z późn. zm.), w tym również w ramach programów zatwierdzonych przez Radę Nadzorczą PFRON.

VIII. Kryteria wyboru wniosków o zawarcie porozumień oraz kryteria oceny wniosków o dofinansowanie projektów

1. Przy ocenie wniosków o zawarcie porozumienia, o których mowa w rozdziale XIII ust. 3 programu, brane będą pod uwagę w szczególności następujące kryteria:
   1. uzasadnienie znaczenia znaczenie działań planowanych przez Wnioskodawcę dla stopnia zaspokojenia zidentyfikowanych potrzeb w zakresie rehabilitacji zawodowej i społecznej osób niepełnosprawnych,
   2. ocena przewidywanej trwałości i skuteczności zaproponowanych rozwiązań,
   3. ocena możliwości upowszechniania rezultatów planowanych działań,
   4. doświadczenie Wnioskodawcy przy realizacji działań o podobnej tematyce,
   5. rzetelność wykonania zobowiązań wynikających z umów wcześniej zawartych z PFRON, ze szczególnym uwzględnieniem rzetelności i terminowości ich realizacji oraz rozliczania otrzymanych na ten cel środków.
2. Przy ocenie wniosków o dofinansowanie realizacji projektów, o których mowa w rozdziale XIII ust. 7 i 8 programu, brane będą pod uwagę następujące kryteria:
   1. uzasadnienie znaczenia znaczenie projektu dla stopnia zaspokojenia zidentyfikowanych potrzeb w zakresie rehabilitacji zawodowej i społecznej osób niepełnosprawnych,
   2. adekwatny ze względu na cel projektu dobór instrumentów służących realizacji projektu oraz wybór rodzaju udzielonego wsparcia, w tym metod rekrutacji beneficjentów ostatecznych oraz zapewnienia ich udziału w realizacji projektu,
   3. ocena przewidywanej trwałości i skuteczności zaproponowanych rozwiązań,
   4. ocena możliwości upowszechniania rezultatów projektu,
   5. odpowiedni do charakteru projektu, planowany sposób zarządzania projektem, w tym racjonalność harmonogramu działań, czytelność zasad realizacji, zabezpieczenie profesjonalnej kadry do realizacji projektu,
   6. zasoby kadrowe, lokalowe, rzeczowe organizacyjne i techniczne Wnioskodawcy,
   7. doświadczenie Wnioskodawcy przy realizacji projektów o podobnej tematyce,
   8. adekwatność zakładanych rezultatów projektu do celu projektu,
   9. kwalifikowalność wydatków oraz czytelność źródeł finansowania,
   10. zasadność kosztu projektu (zasadność wielkości planowanych nakładów do spodziewanych rezultatów realizacji projektu),
   11. rzetelność wykonania zobowiązań wynikających z umów wcześniej zawartych z PFRON, ze szczególnym uwzględnieniem rzetelności i terminowości ich realizacji oraz rozliczania otrzymanych na ten cel środków.
3. Oceny merytorycznej wniosków dokonują komisje, powoływane przez Prezesa Zarządu PFRON i Dyrektorów Oddziałów PFRON, działające zgodnie z zasadami określonymi w procedurach realizacji programu.

IX. Kwalifikowalność wydatków

1. Za kwalifikowalne w ramach programu uznaje się wydatki związane z projektem, o ile:
   1. są niezbędne do realizacji projektu,
   2. zostaną uwzględnione w budżecie projektu i umieszczone we wniosku o dofinansowanie, oraz w umowie zawartej w ramach programu pomiędzy Wnioskodawcą a PFRON,
   3. spełniają wymogi racjonalnego i oszczędnego gospodarowania środkami publicznymi, z zachowaniem zasady uzyskiwania najlepszych efektów z danych nakładów,
   4. zostały faktycznie poniesione, w okresie którego dotyczy umowa w okresie objętym umową, o której mowa w pkt 2,
   5. są poparte stosownymi dokumentami i wykazane w dokumentacji finansowej Wnioskodawcy.
2. Za kwalifikowalne w ramach programu uznaje się w szczególności następujące wydatki:
   1. wydatki związane z personelem projektu: a) wynagrodzenia pracowników wykonujących zadania merytoryczne w ramach projektu, zatrudnionych u Wnioskodawcy na podstawie umowy o pracę, b) wynagrodzenia pracowników zajmujących się obsługą techniczną projektu, zatrudnionych u Wnioskodawcy na podstawie umowy o pracę, c) wynagrodzenia osób fizycznych nie prowadzących działalności gospodarczej, wykonujących zadania merytoryczne w ramach projektu, zatrudnionych u Wnioskodawcy na podstawie umowy zlecenia/o dzieło, d) wynagrodzenia pracowników zajmujących się obsługą techniczną projektu zatrudnionych u Wnioskodawcy na podstawie umowy zlecenia/o dzieło, e) wydatki z pracą wolontariusza wykonującego zadania personelu projektu, f) oszacowana wartość pracy wolontariusza, g) wydatki na podróż i zakwaterowanie oraz wyżywienie personelu projektu, wykonującego zadania poza miejscem swojego zamieszkania,
   2. wydatki dotyczące beneficjentów ostatecznych projektu: a) wydatki związane z zapewnieniem dodatkowych usług i wsparcia dla osób niepełnosprawnych, np. zapewnienie tłumacza migowego, b) zakwaterowanie i wyżywienie, c) przejazdy, d) koszty ubezpieczenia od następstw nieszczęśliwych wypadków, e) nagrody i wyróżnienia konkursowe (rzeczowe) dla osób niepełnosprawnych;
   3. inne wydatki: a) wydatki związane ze zlecaniem usług odnoszących się do merytorycznego zakresu danego projektu (np. zakup szkoleń), realizowanych przez podmioty (w tym osoby fizyczne) prowadzące działalność gospodarczą, b) wydatki związane z zakupem i wyposażenia niezbędnego do realizacji projektu, c) wydatki związane z amortyzacją sprzętu i wyposażenia niezbędnego do realizacji projektu, ponoszone w ramach wkładu własnego, d) wydatki związane z wynajmem sprzętu i wyposażenia niezbędnego do realizacji projektu, e) związane z zakupem lub wynajmem sprzętu i wyposażenia niezbędnego do realizacji projektu, f) związane z amortyzacją sprzętu i wyposażenia niezbędnego do realizacji projektu, ponoszone w ramach wkładu własnego, z zastrzeżeniem ust. 3 pkt 7, g) wydatki związane z eksploatacją pomieszczeń (np. opłaty za prąd energię elektryczną, czynsz itp.), w części zaangażowanej przy realizacji projektu, h) wydatki związane z wynajmem i udostępnieniem pomieszczeń, w części zaangażowanej przy realizacji projektu, i) wydatki na rekrutację beneficjentów ostatecznych projektu, j) wydatki na zakup pomocy dydaktycznych, k) wydatki na zakup materiałów biurowych, l) wydatki na zakup, szkolenie i utrzymanie psów przewodników, ł) wydatki na utrzymanie zwierząt służących rehabilitacji osób niepełnosprawnych, m) wydatki związane z zabudową stoisk targowych i wystawienniczych oraz wynajem powierzchni wystawienniczej, n) wydatki na zakup audiowizualnych nośników informacji oraz umieszczenia na nich materiałów w formie audiowizualnej, o) wydatki związane z opracowaniem dokumentacji imprez (dokumentacja audio, video, fotograficzna), p) opłaty za przesyłki pocztowe, r) opłaty za usługi telekomunikacyjne, s) wydatki poniesione na ubezpieczenie np. sprzętu, pomieszczenia, t) wydatki na zakup praw autorskich ponoszone w ramach wkładu własnego, q) wydatki związane z audytem zewnętrznym, w) koszty uzyskania zabezpieczeń prawidłowej realizacji umowy zawartej z PFRON.
3. W żadnym przypadku nie są kwalifikowalne w ramach programu:
   1. pożyczki i spłaty rat oraz odsetek,
   2. wydatki poniesione na przygotowanie wniosku,
   3. wydatki nie odnoszące się jednoznacznie do projektu,
   4. wydatki nieudokumentowane,
   5. wydatki na zakup nieruchomości,
   6. mandaty, opłaty karne i wydatki na procesy sądowe,
   7. odpisy amortyzacyjne dotyczące sprzętu i urządzeń zakupionych ze środków publicznych w okresie trzech lat przed datą złożenia wniosku.

X. Źródła finansowania programu

1. Budżet programu tworzony jest ze środków będących w dyspozycji PFRON.
2. Wysokość środków finansowych na realizację programu ustalana jest corocznie w planie finansowym PFRON.
3. Na szkolenia dotyczące zasad realizacji programu, na promocję programu oraz na przeprowadzenie ewaluacji programu przeznacza się rocznie nie więcej niż 5% środków przewidzianych na realizację programu w danym roku.
4. Środki, o których mowa w ust.3 pozostają w dyspozycji Zarządu PFRON.

XI. Czas trwania programu

1. Program realizowany będzie od daty zatwierdzenia programu przez Radę Nadzorczą PFRON do dnia 31 grudnia 2007 roku, z zastrzeżeniem postanowień ust. 2.
2. Program, w zakresie realizacji zawartych w ramach programu umów, obowiązuje do końca roku, w którym wejdzie w życie znowelizowane rozporządzenie ministra właściwego do spraw polityki społecznej zabezpieczenia społecznego, w sprawie zlecania przez Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych organizacjom pozarządowym oraz jednostkom samorządu terytorialnego zadań z zakresu rehabilitacji zawodowej, społecznej i leczniczej.

XII. Realizatorzy Zadania realizatorów programu

1. Zarząd Do zadań Zarządu PFRON należy:
   1. zatwierdzenie procedur realizacji programu,
   2. podział środków finansowych przewidzianych w planie finansowym PFRON i przyznawanie Oddziałom PFRON limitów środków finansowych na realizację programu, z uwzględnieniem postanowień rozdziału X ust. 3,
   3. powołanie komisji opiniującej wnioski o zawarcie porozumień i wnioski o dofinansowanie projektów,
   4. wnoszenie do Rady Nadzorczej PFRON projektów modyfikacji programu.
2. Do zadań oddziałów Oddziały PFRON należy:
   1. realizacja programu– w zakresie określonym w procedurach realizacji programu,
   2. oraz powołanie komisji opiniujących wnioski o zawarcie porozumień i wnioski o dofinansowanie projektów.
3. Biuro Do zadań Biura PFRON należy:
   1. realizacja programu w odniesieniu do wniosków organizacji pozarządowych posiadających statutowy zapis o prowadzeniu działalności na terenie całego kraju, posiadających struktury terenowe lub placówki i działających na terenie co najmniej 2 województwzwanych dalej „organizacjami o charakterze ogólnopolskim”,
   2. koordynacja realizacji programu,
   3. monitorowanie programu,
   4. okresowa i końcowa ewaluacja programu.

XIII. Tryb postępowania

1. O przyznanie pomocy finansowej w ramach modułu A i B programu mogą ubiegać się Wnioskodawcy, którzy zostaną przyjęci do uczestnictwa w programie na mocy porozumień zawartych pomiędzy tymi Wnioskodawcami a PFRON z zastrzeżeniem ust. 2..
2. Pomoc w ramach modułu B może zostać przyznana również wnioskodawcom, z którymi nie zawarto porozumienia, o którym mowa w ust. 1.
3. Przy ubieganiu się o przyznanie pomocy finansowej w ramach modułu B programu, nie jest konieczne uprzednie zawarcie porozumienia w ramach modułu A programu. Jednakże przy udzielaniu pomocy finansowej, preferowani będą Wnioskodawcy, z którymi zostanie zawarte porozumienie.
4. Tryb składania i zasady rozpatrywania wniosków o zawarcie porozumienia określają procedury realizacji programu.
5. Jednostki organizacyjne organizacji,o charakterze ogólnopolskim o których mowa w rozdziale XII ust. 3 pkt 1, posiadające osobowość prawną, składają wnioski o zawarcie porozumienia, za pośrednictwem zarządu głównego tej organizacji.
6. Pozytywne rozpatrzenie przez PFRON wniosku, o którym mowa w ust. 3, skutkuje zawarciem porozumienia pomiędzy PFRON a Wnioskodawcą. W porozumieniu określone zostaną:projekty, które objęte zostaną finansowaniem w ramach programu. Porozumienie określi także obowiązki i uprawnienia stron oraz stanowić będzie zobowiązanie do ich przestrzegania. Zawarcie porozumienia nie gwarantuje pozytywnego rozpatrzenia wniosku, o którym mowa w ust. 6 i przyznania przez PFRON dofinansowania na realizację projektu.
   1. obszary, w których organizacja zamierza składać wnioski o dofinansowanie projektów,
   2. szacunkowa wartość projektów, przewidywanych do realizacji w poszczególnych obszarach,
   3. szacunkowa liczba beneficjentów ostatecznych, którzy zostaną objęci wsparciem w ramach poszczególnych obszarów,
   4. obowiązki i uprawnienia stron.
7. Zawarcie porozumienia nie gwarantuje pozytywnego rozpatrzenia wniosku, o którym mowa w ust. 7 i przyznania przez PFRON dofinansowania na realizację projektu.
8. W ramach modułu A programu wnioski o dofinansowanie realizacji projektów określonych w porozumieniu, realizowanych w danym roku kalendarzowym, przyjmowane i rozpatrywane są zgodnie z trybem zawartym w procedurach realizacji programu. Jednostki organizacyjne organizacji o których mowa w rozdziale XII ust. 3 pkt 1, posiadające osobowość prawną, składają wnioski o dofinansowanie realizacji projektów określonych w porozumieniu, za pośrednictwem zarządu głównego tej organizacji.
9. W ramach modułu B programu wnioski o dofinansowanie realizacji projektu, przyjmowane i rozpatrywane są zgodnie z trybem zawartym w procedurach realizacji programu. Jednostki organizacyjne organizacji,organizacji o charakterze ogólnopolskim o których mowa w rozdziale XII ust. 3 pkt 1, posiadające osobowość prawną, składają wnioski o dofinansowanie realizacji projektu , za pośrednictwem zarządu głównego tej organizacji.
10. Pozytywne rozpatrzenie przez PFRON wniosku, o którym mowa w ust. 7 i 8 skutkuje zawarciem umowy pomiędzy PFRON a Wnioskodawcą. Umowa określi obowiązki oraz uprawnienia stron i stanowić będzie zobowiązanie do ich przestrzegania.
11. W ramach modułu A programu dofinansowywane są wydatki poniesione od daty rozpoczęcia realizacji projektu w danym roku kalendarzowym.
12. Beneficjenci, którzy realizują projekt o wartości równej lub przekraczającej 500 tys. zł, zobowiązani są do przeprowadzenia audytu zewnętrznego tego projektu, w:
    1. ostatnim kwartale realizacji projektu w danym roku kalendarzowym – w przypadku modułu A programu,
    2. ostatnim kwartale realizacji projektu – w przypadku modułu B programu.
13. System monitorowania i zasady ewaluacji programu zawarte są w procedurach realizacji programu.
14. Procedury realizacji programu są integralną częścią programu.
15. PFRON zapewni ogólnodostępność procedur realizacji programu.