Treść programu – obowiązująca - PFRON

W misji Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych zapisane jest tworzenie warunków ułatwiających osobom z niepełnosprawnościami pełne uczestnictwo w życiu zawodowym i społecznym.

Fundusz jest partnerem w budowaniu i wdrażaniu działań wynikających z programu rządowego Dostępność Plus 2018-2025, realizując działania w pięciu obszarach tj. Budynki bez barier, Szkolenia dla pracowników sektora transportu zbiorowego, Mobilność, Asystent osobisty osoby niepełnosprawnej, Praca w administracji.

Realizacja wymienionych działań odbywa się poprzez projekty finansowane ze środków UE na rzecz osób z niepełnosprawnościami oraz programy PFRON, takie jak m.in. programy „Stabilne zatrudnienie” czy „Absolwent”, w ramach którego udzielane jest wsparcie dla niepełnosprawnych absolwentów szkół wyższych w wejściu na rynek pracy.

Placówki związane z edukacją, rekreacją, wypoczynkiem, ochroną zdrowia lub sprawami obywatelskimi mogą dofinansować ze środków PFRON likwidację barier architektonicznych i technicznych, aby spełnić warunek dostępności dla wszystkich. Dla nich PFRON prowadzi „Program wyrównywania różnic między regionami III”, który wspomaga zakup przez samorządy i placówki rehabilitacyjne busów do przewozu osób z niepełnosprawnościami. Program przewiduje również we wspólnym mechanizmie z instrumentem pożyczkowym Banku Gospodarstwa Krajowego likwidację barier architektonicznych w częściach wspólnych wielorodzinnych budynków mieszkaniowych.

Jednym z zadań PFRON jest dofinansowanie likwidacji barier architektonicznych i technicznych w miejscu zamieszkania osób z niepełnosprawnościami, czyli dostosowanie najbliższej przestrzeni do możliwości poruszania się i funkcjonowania. Pieniądze na ten cel są przekazywane każdego roku do powiatów.

PFRON dofinansowuje również likwidację barier architektonicznych w obiektach służących rehabilitacji zawodowej lub społecznej osób z niepełnosprawnościami. Co roku przekazuje środki do samorządów wojewódzkich, z przeznaczeniem na prace budowlane w obiektach, które służą rehabilitacji, a nie są w pełni dostępne.

Corocznie Fundusz ogłasza konkursy dotyczące realizacji zadań zlecanych na podstawie art. 36 ustawy o rehabilitacji (…), w ramach których organizacje pozarządowe mogą ubiegać się o dofinansowanie projektów realizowanych na rzecz osób z niepełnosprawnościami. Konkurs umożliwia m.in. zgłaszanie projektów dotyczących świadczenia usług asystencji osobistej, sportu i rekreacji. Ze środków PFRON dofinansowywany jest również pobyt osób z niepełnosprawnościami i ich opiekunów na turnusach rehabilitacyjnych, które zapewniają aktywność społeczną i zorganizowane działania grupowe, obok poprawy stanu zdrowia w ramach rehabilitacji leczniczej.

Ponadto, Fundusz będzie egzekwować działania na rzecz dostępności, zgodnie z nowymi przepisami ustawy o zapewnianiu dostępności osobom ze szczególnymi potrzebami, która nakłada na wszystkie podmioty publiczne obowiązki dotyczące zapewnienia dostępności w aspekcie architektonicznym, cyfrowym i informacyjno-komunikacyjnym. Celem przyjętej ustawy jest dążenie do sytuacji, w której osoby ze szczególnymi potrzebami, w tym osoby z niepełnosprawnościami, będą mogły w sposób możliwie samodzielny korzystać z usług publicznych. Istotnym instrumentem regulującym zapisy ustawy, jest możliwość zgłoszenia skargi na brak dostępności placówek publicznych.

Dbałość o zapewnienie osobom z niepełnosprawnościami pełnego, na równi z innymi, pełnosprawnymi osobami, uczestnictwa w społeczeństwie jest priorytetowym zadaniem Funduszu.

Należy podkreślić, iż dla osób z niepełnosprawnością turystyka i rekreacja są ważnymi elementami rehabilitacji, zwiększają bowiem sprawność i wydolność  organizmu oraz poprawiają stan psychiczny. Są czynnikami wpływającymi na realizację zarówno terapeutycznych, jak i profilaktycznych celów rehabilitacji. Osoby z niepełnosprawnością, o różnych rodzajach dysfunkcji, uprawiają wiele dyscyplin turystycznych – jeżdżą rowerami, pływają kajakami, itp. Korzystają z turystyki pobytowej z elementami turystyki kwalifikowanej oraz krajoznawczych wycieczek. Każdy z turystów z niepełnosprawnościami potrzebuje innego, często indywidualnego podejścia. Baza pobytowa oraz formy aktywnego wypoczynku muszą być dla osób z niepełnosprawnościami odpowiednio dobrane i bezpieczne, w tym konieczne jest zapewnienie właściwego zaplecza sprzętowego
i pobytowego. Szczególnym problemem społecznym jest jednak kwestia aktywności turystyczno-rekreacyjnej osób z niepełnosprawnościami, ze względu na ich inną sprawność i napotykane bariery.

Pilotażowy program PFRON pn. „Dostępność ponad barierami” ma na celu wzbogacenie podejmowanych w tym obszarze działań o finansowanie ze środków Funduszu grantów na wsparcie lokalnych inicjatyw, które służyć mają poprawie poziomu dostępności bazy turystyczno-rekreacyjnej na terytorium RP dla osób o specjalnych potrzebach związanych z niepełnosprawnościami. Tym samym stanowi uzupełnienie kompleksowych inicjatyw Funduszu na rzecz wypracowania standardów dostępności turystyki oraz integracji społecznej osób z niepełnosprawnościami, w tym realizowanych równolegle ze środków UE.

W pilotażowym programie „Dostępność ponad barierami” przyjęto konstrukcję modułową z możliwością rozbudowy programu o kolejne moduły w obszarze szerokorozumianej dostępności ułatwiającej osobom z niepełnosprawnościami pełne uczestnictwo w życiu zawodowym, społecznym i kulturalnym.

 

I. Nazwa Programu

Pilotażowy program „Dostępność ponad barierami”

II. Definicje pojęć

Ilekroć w niniejszym dokumencie jest mowa o:

1) dostępności - należy przez to rozumieć właściwość środowiska (przestrzeni fizycznej, rzeczywistości cyfrowej, systemów informacyjno-komunikacyjnych, produktów, usług), która pozwala osobom z trudnościami funkcjonalnymi (fizycznymi, poznawczymi) na korzystanie z niego na zasadzie równości z innymi;

2) organizacjach pozarządowych – należy przez to rozumieć organizacje pozarządowe oraz podmioty, o których mowa w art. 3 ust. 3 ustawy z dnia 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie;

3) PFRON – należy przez to rozumieć Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych;

4) pomocy de minimis – należy przez to rozumieć pomoc spełniającą przesłanki,o których mowa w art. 3 Rozporządzenia Komisji (UE) nr 1407/2013 z dnia 18 grudnia 2013 r. w sprawie stosowania art. 107 i 108 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej do pomocy de minimis;

5) programie – należy przez to rozumieć pilotażowy program „Dostępność ponad barierami”;

6) projekcie grantowym – należy przez to rozumieć zaplanowany przez Wnioskodawcę zespół działań ułożonych w czasie (tj. z określonym początkiem i końcem), prowadzących do osiągnięcia celów za pomocą określonych metod i instrumentów, w tym zasobów finansowych, ludzkich i rzeczowych;

7) szkole wyższej – należy przez to rozumieć publiczną lub niepubliczną szkołę wyższą utworzoną zgodnie z ustawą z dnia 20 lipca 2018 r. Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce, a także szkołę wyższą i wyższe seminarium duchowne prowadzone przez Kościół Katolicki lub inne kościoły i związki wyznaniowe;

8) ustawie o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie – należy przez to rozumieć ustawę z dnia 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie;

9) ustawie o rehabilitacji – należy przez to rozumieć ustawę z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych;

10) wnioskodawcy – należy przez to rozumieć podmiot uprawniony do składania wniosku o przyznanie grantu;

11) wymagalnych zobowiązaniach – należy przez to rozumieć:

1. w odniesieniu do zobowiązań o charakterze cywilnoprawnym – wszystkie bezsporne zobowiązania, których termin płatności dla dłużnika minął,
   a które nie zostały ani przedawnione, ani umorzone,
2. w odniesieniu do zobowiązań publicznoprawnych, wynikających z decyzji administracyjnych wydawanych na podstawie przepisów k.p.a. zobowiązania:
   
   • wynikające z decyzji ostatecznych, których wykonanie nie zostało wstrzymane z upływem dnia, w którym decyzja stała się ostateczna – w przypadku decyzji, w których nie wskazano terminu płatności,
   • wynikające z decyzji ostatecznych, których wykonanie nie zostało wstrzymane z upływem terminu płatności oznaczonego w decyzji – w przypadku decyzji z oznaczonym terminem płatności,
   • wynikające z decyzji nieostatecznych, którym nadano rygor natychmiastowej wykonalności;

III. Podstawa prawna programu

Podstawą prawną uruchomienia i realizacji programu jest art. 47 ust. 1 pkt 4 ustawyz dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych.

IV. Struktura programu

Moduł I - Turystyka i rekreacja.

V. Cele programu

1. Celem głównym programu jest rozwój i zwiększenie dla osób z niepełnosprawnościami dostępności przestrzeni fizycznej, cyfrowej i informacyjno-komunikacyjnej, a także dostępności produktów i usług, w tym dotyczących turystyki, rekreacji i kultury.
   
   
2. Cel programu będzie realizowany poprzez finansowanie ze środków Funduszu grantów na wsparcie lokalnych inicjatyw, które służyć mają poprawie poziomu dostępności, w szczególności dostępności bazy i oferty turystyczno-rekreacyjnej oraz kulturalnej dla osób o specjalnych potrzebach związanych z niepełnosprawnościami.
   
   
3. Cele szczegółowe programu w Module I - Turystyka i rekreacja, to:
   
   1) uzupełnienie kompleksowych inicjatyw Funduszu na rzecz wypracowania standardów dostępności turystyki oraz integracji społecznej osób z niepełnosprawnościami, w tym realizowanych równolegle ze środków UE;
   
   2) zebranie i przetestowanie 5 najlepszych rozwiązań w zakresie poprawy dostępności oferty turystyczno-rekreacyjnej dla osób z niepełnosprawnościami, które wraz ze standardami wypracowanymi w ramach projektów finansowanych ze środków europejskich posłużą do wdrożenia docelowych rozwiązań w obszarze turystyki i rekreacji osób z niepełnosprawnościami.

VI. Podmioty uprawnione do składania wniosków

1. Podmiotami uprawnionymi do składania wniosków o przyznanie grantu w ramach programu w Module I -Turystyka i rekreacja, są:
   
   1) organizacje pozarządowe oraz jednostki w rozumieniu art. 3 ust. 3 ustawy o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie, których działalność w sferze turystyki (w tym m.in. ekoturystyki, agroturystyki, przewodnictwa
   i pilotażu, rekreacji, wypoczynku, hotelarstwa) jest jednym z celów lub zadań statutowych, które prowadzą co najmniej przez 2 lata działalność na rzecz osób z niepełnosprawnościami,
   
   2) szkoły wyższe,
   
   3) pomioty gospodarcze prowadzące działalność z zakresu turystyki i rekreacji, lub zawiązane przez nich partnerstwa.

2. Partnerstwo tworzą podmioty, które wnoszą do projektu zasoby ludzkie, organizacyjne, techniczne w celu wspólnej realizacji projektu grantowego, na warunkach określonych w porozumieniu albo w umowie o partnerstwie. Partnerstwo powinno być utworzone przed datą złożenia wniosku o przyznanie grantu.

VII. Warunki uczestnictwa w programie

Warunkiem udziału w programie, w tym warunkiem uzyskania pomocy finansowej w ramach programu, jest nieposiadanie wymagalnych zobowiązań wobec:

1) PFRON, w tym nieposiadanie zaległości w obowiązkowych wpłatach na PFRON;

2) Zakładu Ubezpieczeń Społecznych i/lub Urzędu Skarbowego;

3) innych organów i instytucji wykonujących zadania z zakresu administracji publicznej, w tym wobec jednostek samorządu terytorialnego.

VIII. Rodzaje zadań

1. Ze środków przeznaczonych na realizację programu udzielona może być pomoc, w formie grantów, obejmująca:

1.1 w Module I - Turystyka i rekreacja, koszty związane z:

1) zwiększeniem poziomu dostępności turystyki, rekreacji i wypoczynku dla osób z niepełnosprawnościami, w tym poprawą poziomu dostępności bazy turystyczno-rekreacyjnej dla osób o specjalnych potrzebach związanych z niepełnosprawnościami, poprzez działania związane z ich częściową lub całkowitą przebudową,

2) wsparciem inicjatyw sprzyjających włączeniu społecznemu osób
z niepełnosprawnościami poprzez turystykę i rekreację,

3) wsparciem działań sprzyjających tworzeniu warunków do rozwoju turystyki i rekreacji osób z niepełnosprawnościami w celu poprawy aktywnego wypoczynku,

4) poprawą dostępności oferty turystyczno-rekreacyjnej.

2. Realizowane działania nie mogą powielać zadań, które wprost wynikają z ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych i są finansowane z innych środków publicznych.

IX. Formy i zakres pomocy

1. Ze środków PFRON może być udzielana pomoc w formie dofinansowania projektów grantowych realizowanych w ramach zadań, o których mowa w rozdziale VIII programu.

2. Dofinansowaniem ze środków przeznaczonych na realizację programu w Module I Turystyka i rekreacja, mogą być objęte, w ramach:

2.1. dostosowania infrastruktury turystycznej i rekreacyjnej – w szczególności:

1) koszty inwestycji w obiektach turystyczno-rekreacyjnych, zapewniających dostępność tych obiektów dla osób z niepełnosprawnościami, w tym częściowa lub całkowita przebudowa, adaptacja pomieszczeń;

2) koszty likwidacji barier w poruszaniu się, w szczególności :

a) budowa lub modernizacja pochylni i dojścia do obiektu, zapewniających dostępność do tych obiektów dla osób
z niepełnosprawnościami,

b) dostawa, zakup i montaż:

-    podnośnika,

-    platformy schodowej,

-    transportera schodowego,

-    windy wewnętrznej lub przyściennej,

-    innych urządzeń do transportu pionowego,

c) dostawa, zakup i montaż poręczy i uchwytów w ciągach komunikacyjnych oraz uchwytów ułatwiających korzystanie z urządzeń higieniczno-sanitarnych,

d) roboty związane z likwidacją progów oraz przystosowaniem ciągów komunikacyjnych i innych przejść o zróżnicowanych poziomach podłogi do poruszania się na wózku inwalidzkim,

e) zakup i montaż drzwi wejściowych oraz wewnętrznych o szerokości w świetle co najmniej 90 cm, w tym zakup i montaż drzwi przesuwnych,

f) przystosowanie podłoża pod powierzchnie antypoślizgowe oraz zakup i ułożenie powierzchni antypoślizgowej w ciągach komunikacyjnych,

g) montaż domofonów, włączników światła na wysokości (max 1,1 m),

h) wykonanie miejsc parkingowych dla osób z niepełnosprawnościami;

3) koszty likwidacji barier w komunikowaniu się, w szczególności :

a) zakup i montaż instalacji dźwiękowej i świetlnej – sygnalizacyjnej i alarmowej w obiektach dostępnych dla osób z niepełnosprawnościami,

b) zakup i montaż urządzeń wspomagających odbiór dźwięku,

c) zakup i montaż tablic z informacją pisaną i piktograficzną,

d) oznakowanie wyposażenia i ciągów komunikacyjnych alfabetem brajla,

e) zakup i montaż pętli induktofonicznej, sprzętu i programów komputerowych służących komunikowaniu się,

f) zakup i montaż wzmacniacza do telefonu,

g) zainstalowanie głośnomówiących domofonów na odpowiedniej wysokości (max 1,1 metra);

2.2. zapewnienia właściwego zaplecza sprzętowego i pobytowego, w szczególności:

1) koszty zakupu sprzętu sportowego i turystycznego dostosowanego do specyficznych potrzeb osób z niepełnosprawnościami,

2) koszty zorganizowania lub wynajęcia usług specjalistycznego transportu dla osób z niepełnosprawnościami,

3) koszty specjalistycznej opieki asystenckiej i opiekuńczej, usługi tłumacza języka migowego,

4) koszty przystosowania do potrzeb osób z niepełnosprawnościami bazy noclegowej,

5) koszty przystosowania zaplecza rekreacyjnego;

2.3.    dostosowania oferty turystyczno-rekreacyjnej, w szczególności:

1) koszty przeszkolenia przewodników i kadry w zakresie organizacji, obsługi usług i imprez dla osób z różnymi niepełnosprawnościami,

2) koszty tworzenia lub rozbudowy bazy informacyjnej o ofercie turystycznej i rekreacyjnej dostępnej dla turystów z niepełnosprawnościami,

3) koszty oznakowania dostępnych obiektów turystycznych i szlaków turystycznych (specjalnym znakiem graficznym),

4) koszty promocji i popularyzowania form turystyki nastawionej na integrację społeczną, a także dobrych praktyk w zakresie dostępnej infrastruktury turystycznej,

5) koszty inicjatyw turystyczno-rekreacyjnych sprzyjających włączeniu społecznemu osób z niepełnosprawnościami,

6) koszty przygotowania informatorów i folderów turystycznych dla osób z niepełnosprawnościami.

X. Tryb postępowania

1. Wybór grantów zleconych do realizacji w ramach programu zostanie przeprowadzany w drodze konkursów, zgodnie trybem określonym w Procedurach realizacji programu.

2. Kryteria konkursowe dotyczą m. in.:

1) innowacyjności i oryginalności projektowanych rozwiązań;

2) dostępności wsparcia przewidzianego w projekcie dla osób o różnorodnych potrzebach i rodzajach niepełnosprawności;

3) liczby osób z niepełnosprawnościami, które skorzystają ze wsparcia w ramach zgłoszonego projektu grantowego oraz w ramach utrzymania trwałości projektu;

4) oceny czy wsparcie przewidziane w projekcie daje możliwość zaspokojenia zindywidualizowanych potrzeb osób z niepełnosprawnościami w obszarze turystyki i rekreacji;

5) oceny czy działania projektowe przewidują tworzenie lokalnych sieci współpracy podmiotów i instytucji ukierunkowanej na budowanie konkurencyjności regionu w obszarze turystyki i rekreacji zapewniające trwałość proponowanych w nim rozwiązań.

3. W ogłoszeniu o konkursie mogą zostać umieszczone ewentualne dodatkowe informacje dotyczące kryteriów konkursowych, warunków realizacji projektów grantowych, limitów kosztów kwalifikowalnych.

4. Zasady realizacji programu, tryb rozpatrywania i realizacji grantów, zasady kwalifikowalności kosztów określają Procedury realizacji programu, zatwierdzane przez Zarząd PFRON.

5. Procedury realizacji programu stanowią integralną część programu. PFRON zapewni ich ogólnodostępność.

XI. Finansowanie realizacji programu

1. Budżet programu tworzony jest ze środków będących w dyspozycji PFRON.
2. Wysokość środków finansowych przeznaczonych na realizację programu ustalana jest corocznie w planie finansowym PFRON.
3. Kwota przeznaczona na finansowanie grantów wybranych w konkursie wynosi 10 mln zł.
4. Maksymalna wartość grantu dla jednego Wnioskodawcy wynosi 2 mln zł.
5. Maksymalny okres finansowania projektu grantowego ze środków PFRON to 24 miesiące.
6. Granty udzielane przedsiębiorcom stanowią pomoc de minimis.
7. Ubiegając się o dofinansowanie projektu grantowego Wnioskodawca, zobowiązany jest do wniesienia wkładu własnego finansowego, w wysokości minimum 25 % kosztu całkowitego zadania.
8. Na realizację ewaluacji programu przeznacza się nie więcej niż 0,5% środków zaplanowanych na realizację programu.
   

XII.  Zasięg i okres realizacji programu

1. Program realizowany jest na terenie całego kraju.
2. Program realizowany jest od dnia jego zatwierdzenia przez Radę Nadzorczą PFRON.
3. Termin zakończenia realizacji programu określi Rada Nadzorcza PFRON.

XIII. Zadania realizatorów programu

1. Zadania Zarządu PFRON:

1) zatwierdzenie procedur realizacji programu;

3) ogłoszenie konkursu;

4) podejmowanie decyzji finansowych w ramach programu;

5) wnoszenie do Rady Nadzorczej PFRON projektów modyfikacji programu.

2. Zadania Oddziałów PFRON – w zakresie określonym procedurami realizacji programu.

3. Zadania Biura PFRON:

1) promocja programu;

2) zarządzanie i koordynacja realizacji programu;

3) przyznawanie limitów środków finansowych na realizację programu;

4) monitorowanie i kontrola realizacji/wykonania programu;

5) końcowa ewaluacja program