informacje o cookies!

Używamy plików cookies, aby ułatwić Ci korzystanie z naszego serwisu oraz do celów statystycznych. Jeśli nie blokujesz tych plików, to zgadzasz się na ich użycie oraz zapisanie w pamięci urządzenia. Pamiętaj, że możesz samodzielnie zarządzać cookies, zmieniając ustawienia przeglądarki.

Zachęcamy do zapoznania się z Programami realizowanymi przez Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych.

Program „Samodzielność – Aktywność – Mobilność!” Wspomagane Społeczności Mieszkaniowe

Zakres ogólny


Paragraf 1. Cel Programu

Celem Programu „Samodzielność – Aktywność – Mobilność!” Wspomagane Społeczności Mieszkaniowe, zwanego dalej „Programem”, jest stworzenie infrastruktury Wspomaganych Społeczności Mieszkaniowych (WSM), składającej się z kilku odrębnych zespołów mieszkalnych, która ma służyć zapewnieniu niezależności osobom z niepełnosprawnościami w zakresie stylu życia i codziennych czynności. WSM mają jednocześnie umożliwiać zakwaterowanie i świadczenie całodobowych usług wspomagających dostosowanych do indywidualnych potrzeb ich mieszkańców (osób wymagających wysokiego poziomu wsparcia).

Paragraf 2. Definicje pojęć

Ilekroć w niniejszym dokumencie mowa jest o:

  1. adresacie – należy przez to rozumieć organizacje pozarządowe oraz podmioty wymienione
    w art. 3 ust. 3 ustawy z dnia 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie;
  2. beneficjencie – należy przez to rozumieć adresata Programu, który uzyskał dofinansowanie;
  3. dofinansowaniu – należy przez to rozumieć pomoc finansową ze środków PFRON udzieloną przez Oddział PFRON;
  4. koncepcji architektoniczno-budowlanej – należy przez to rozumieć projekt koncepcyjny, który określa możliwości zabudowy danej nieruchomości gruntowej albo jej przebudowy. Może dotyczyć również rozbudowy już istniejącego budynku. Może się składać z wizualizacji nieruchomości, rzutów poszczególnych kondygnacji, zestawień danych technicznych, czy przekrojów, odległości od granic, zaznaczenia ciągów pieszych, przyłączy itp. Składa się z części opisowej i graficznej. Część graficzna zawiera rozkład poszczególnych budynków lub pomieszczeń oraz proponowane aranżacje. Część opisowa jest opisaniem pomysłów widocznych w części graficznej;
  5. mieszkańcach WSM – należy przez to rozumieć osoby, ze znacznym stopniem niepełnsprawności, wymagające wysokiego poziomu wskarcia, które zawarły umowy z beneficjentem na zamieszkanie we Wspomaganych Społeczności Mieszkaniowych;
  6. projekcie grantowym – należy przez to rozumieć zespół działań w zakresie współfinansowania projektów realizowanych na podstawie odrębnych umów o dofinansowanie zgodnie, z art. 35 ustawy z dnia 11 lipca 2014 r. o zasadach realizacji programów w zakresie polityki spójności finansowanych w perspektywie finansowej 2014-2020;
  7. wnioskodawcy – należy przez to rozumieć adresata Programu wnioskującego o dofinansowanie;
  8. wskaźniku osiągnięcia celu – należy przez to rozumieć ocenę jakości, skuteczności i efektywności Programu;
  9. wspomaganej społeczności mieszkaniowej – należy przez to rozumieć formę mieszkalnictwa przeznaczoną dla osób ze znacznym stopniem niepełnosprawności, wymagających wysokiego poziomu wsparcia, oferującą autonomię mieszkańców przy jednoczesnym zapewnieniu usług wspierających, dostosowanych do indywidualnych potrzeb oraz włączenie w niewielką społeczność mieszkaniową.

Paragraf 3. Wskaźnik osiągnięcia celu Programu

Liczba WSM: 50 obiektów.

Paragraf 4. Budżet Programu

Dofinansowanie na stworzenie infrastruktury umożliwiającej świadczenie usługi WSM:
300.000.000,00 zł.

Paragraf 5. Okres wdrażania

Program realizowany będzie w latach 2022-2025, przy czym:

  1. zobowiązania podejmowane będą do dnia 31.12.2023 r. (podpisywanie umów z beneficjentami);
  2. środki na stworzenie infrastruktury umożliwiającej świadczenie usługi WSM wydatkowane będą przez Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych (PFRON) do dnia 30.09.2024 r.

Paragraf 6. Terminy i sposób składania wniosków

Sposób składania wniosków i ich rozpatrywanie określone są w załączniku do Programu.

Paragraf 7. Podstawa prawna Programu

Podstawą prawną Programu jest art. 47 ust. 1 pkt 4 ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych.

Paragraf 8. Kwalifikowalność kosztów

  1. Zakres kosztów kwalifikowalnych:
  • 1) koszty podstawowe, które wystąpią w zależności od realizowanego zadania rzeczowego, takie jak: budowa lub dokończenie budowy, przebudowa, remont, zmiana przeznaczenia istniejącego budynku;
  • 2) koszty zagospodarowania terenu, niezbędne do funkcjonowania WSM, w szczególności ciągi piesze, droga dojazdowa do obiektu, oświetlenie zewnętrzne, śmietnik;
  • 3) koszty dodatkowe, które obejmują:
    1. koszty przygotowania dokumentacji technicznej niezbędnej do prowadzenia inwestycji, w tym: projektów architektonicznych, studiów wykonalności, kosztorysu inwestorskiego, analiz oddziaływania na środowisko;
    2. koszty związane z przeprowadzeniem postępowania przetargowego, koszty nadzoru inwestorskiego lub autorskiego (kontrola obiektów i procesów budowalnych);
  • 4) koszty zakupu sprzętu i wyposażenia wielokrotnego użytkowania oraz systemów zabezpieczających i monitorujących.
  1.  Kwotę wsparcia finansowego przeznaczonego na stworzenie infrastruktury umożliwiającej świadczenie usługi WSM i jego wyposażenie ustala się do wysokości 100% całkowitego kosztu realizacji zadania¹
  2. Jeżeli koszty stworzenia infrastruktury umożliwiającej świadczenie usługi WSM lub jego wyposażenia będą wyższe niż limity, o których mowa w par. 10 ust. 3 i 4, beneficjent pokrywa różnicę ze środków własnych.
  3. Okres realizacji zadania inwestycyjnego nie może przekroczyć 3 lat od daty udzielenia dofinansowania. Za termin zakończenia zadania inwestycyjnego uznaje się datę:
  • 1) uzyskania decyzji o pozwoleniu na użytkowanie WSM,
  • 2) w przypadku, gdy decyzja o pozwoleniu na użytkowanie nie jest wymagana – datę odbioru końcowego tego WSM.
  1. W ramach realizowanych zadań uznaje się, że kosztami kwalifikowanymi zadania są:
  • 1) koszty faktycznie poniesione w okresie realizacji zadania;
  • 2) wszystkie koszty niezbędne dla realizacji zadania przewidziane w kalkulacji wniosku o dofinansowanie;
  • 3) koszty brutto, tj. koszty wraz z przypadającym na nie podatkiem VAT.
  1. W sytuacji, kiedy beneficjent jest uprawniony do odzyskania VAT wskazuje w kosztorysie kwoty netto (w takiej sytuacji VAT jest kosztem niekwalifikowalnym). W sytuacji, kiedy beneficjent może częściowo odzyskać podatek VAT, wskazuje w kosztorysie przy odpowiednich pozycjach kwoty netto lub brutto.
  2. Za datę ponoszenia wydatku przyjmuje się, w przypadku wydatków pieniężnych:
  • 1) ponoszonych przelewem lub obciążeniową kartą płatniczą – datę obciążenia rachunku bankowego beneficjenta, tj. datę księgowania operacji;
  • 2) ponoszonych kartą kredytową lub podobnym instrumentem płatniczym o odroczonej płatności – datę transakcji skutkującej obciążeniem rachunku karty kredytowej lub podobnego instrumentu pod warunkiem dokonania spłaty tej należności na koniec okresu rozliczeniowego danego instrumentu płatniczego.
  1. Środki finansowe Programu przeznaczone są na pokrycie kosztów bezpośrednio związanych z realizacją zadań zgłoszonych we wniosku o dofinansowanie. Środki finansowe Programu nie mogą służyć podwójnemu finansowaniu wydatków, tj. dwukrotnemu dokonywaniu zapłaty ze środków publicznych, zarówno krajowych, jak i wspólnotowych.
  2. Kosztami niekwalifikowanymi zadania są:
  • 1) odsetki od zadłużenia;
  • 2) kwoty i koszty pożyczki lub kredytu;
  • 3) kary i grzywny;
  • 4) wpłaty na PFRON;
  • 5) wydatek poniesiony na zakup używanego środka trwałego, który był w ciągu 7 lat wstecz od daty zakupu (w przypadku nieruchomości 10 lat), przed dniem realizacji zadania, współfinansowany ze środków unijnych lub dotacji krajowych;
  • 6) podatek VAT, który może zostać odzyskany na podstawie przepisów krajowych, tj. ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług  oraz aktów wykonawczych do tej ustawy;
  • 7) inne niż część kapitałowa raty leasingowej wydatki związane z umową leasingu,8) odsetki za opóźnienie w regulowaniu zobowiązań oraz odsetki za zwłokę z tytułu nieterminowych wpłat należności budżetowych i innych należności, do których stosuje się przepisy ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa;
  • 9) koszty amortyzacji.
  1. W przypadku wątpliwości decyzję o kwalifikowalności wydatków podejmuje Oddział PFRON udzielający wsparcia finansowego.

Zakres szczegółowy

Paragraf 9. Beneficjenci

  1. Beneficjentem, a zarazem organem prowadzącym WSM, mogą być wnioskodawcy, którzy spełniają warunki:
  • 1) posiadają w swoim statucie postanowienie dotyczące działalności na rzecz osób z niepełnosprawnościami;
  • 2) opiszą doświadczenie w prowadzeniu działalności na rzecz osób z niepełnosprawnościami od co najmniej 36 miesięcy do daty złożenia wniosku;
  • 3) opiszą doświadczenie w realizacji projektów na rzecz osób z niepełnosprawnościami
    w postaci co najmniej dwóch zrealizowanych i zakończonych projektów grantowych, których łączna wartość wynosi co najmniej 500.000,00 zł i minimalna wartość pojedynczego projektu to 50.000,00 zł;
  • 4) posiadają prawo do dysponowania nieruchomością na cele budowlane, na której będzie realizowana inwestycja WSM, wynikające z:
  1. własności,
    albo
  2. użytkowania wieczystego lub dzierżawy nieruchomości stanowiącej własność jednostki samorządu terytorialnego lub Skarbu Państwa, przewidującego uprawnienia do wykonywania robót budowlanych umożliwiających realizację inwestycji;
  • 5) posiadają decyzję o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu, jeżeli jest ona wymagana zgodnie z przepisami o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym lub decyzję o ustaleniu lokalizacji inwestycji celu publicznego lub wypis i wyrys z miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego, a także posiadają decyzję o środowiskowych uwarunkowaniach wraz z dokumentacją z przeprowadzonego postępowania w sprawie jej wydania, jeśli jest wymagana;
  • 6) opiszą stopień zgodności proponowanego Programu Funkcjonalno-Użytkowego WSM z Konwencją o prawach osób niepełnosprawnych;
  • 7) opiszą stopień zgodności proponowanego Programu Funkcjonalno-Użytkowego WSM ze Strategią na rzecz Osób z Niepełnosprawnościami 2021–2030;
  • 8) opiszą koncepcję pozyskania innych źródeł finansowania z oceną możliwości ich uzyskania;
  • 9) opiszą strategię utrzymania trwałości projektu, która wynosić będzie co najmniej 10 lat od uzyskania decyzji pozwolenia na użytkowanie obiektu;
  • 10) posiadają Koncepcję architektoniczno-budowlaną;
  • 11) posiadają Program Funkcjonalno-Użytkowy WSM;
  • 12) posiadają Projekt Architektoniczno-Budowlany WSM.

Paragraf 10. Warunki udzielenia dofinansowania

  1. Projekt WSM składa się z trzech integralnych części: Koncepcji architektoniczno-budowlanej, Programu Funkcjonalno-Użytkowego WSM oraz Projektu Architektoniczno-Budowlanego WSM.
  2. Beneficjenci spełniający kryteria formalne (wskazane w par. 12 ust. 1 pkt 1-10), a także spełniający kryterium dopuszczające (wskazane w par. 12 ust. 2 pkt 1), mogą uzyskać dofinansowanie na stworzenie infrastruktury umożliwiającej świadczenie usługi WSM.
  3. Łączna wartość dofinansowania wynosi maksymalnie 500.000,00 zł na jedno miejsce pobytu,
    w tym do 20% tej kwoty na wyposażenie na jedno miejsce pobytu.
  4. Łączna wartość dofinansowania wynosi nie więcej niż 6.000.000,00 zł na jeden Projekt WSM.
  5. Dofinansowanie z budżetu Programu może być łączone z innymi źródłami finansowania, które uzyska beneficjent.

Paragraf 11. Założenia Projektu WSM

  1. Program Funkcjonalno-Użytkowy WSM zawiera co najmniej:
    • 1) zagwarantowanie umownego prawa do korzystania z lokalu dla każdego mieszkańca WSM (osoby wymagającej wysokiego poziomu wsparcia) oraz niezależnie od tego do dostępu do szerokiego zakresu usług wspierających w tym miejscu zamieszkania, dostosowanych do wyborów i potrzeb mieszkańców, wynikających ze znacznego stopnia niepełnosprawności oraz potrzeb związanych z otwarciem na aktywność w społeczności lokalnej i włączeniem w społeczeństwo;
    • 2) zagwarantowanie rozdzielenia regulacji dotyczących uprawnień i zasad użytkowania lokalu od usług wsparcia określonych w par. 11 ust. 1 pkt 1;
    • 3) zagwarantowanie autonomii mieszkańców WSM (osób wymagających wysokiego poziomu wsparcia), w szczególności prawa do odmowy przyjęcia oferowanych usług wsparcia określonych w par. 11 ust. 1 pkt 1;
    • 4) opis i uzasadnienie zatrudnienia i wysokich kompetencji osób wsparcia bezpośredniego adekwatnych do realizacji szerokiego zakresu niezbędnych usług wsparcia określonych w par. 11 ust. 1 pkt 1;
    • 5) zagwarantowanie mieszkańcom WSM (osobom wymagającym wysokiego poziomu wsparcia) swobodnego samostanowienia i kształtowania osobistej przestrzeni;
    • 6) zagwarantowanie zespołów mieszkalnych o liczebności od 2 do 6 osób i nie więcej niż
      12 osób w WSM;
    • 7) zagwarantowanie kryteriów rekrutacji mieszkańców do WSM ze wskazaniem narzędzi pomiaru trudności w samodzielnym funkcjonwaniu (m.in. w oparciu o  pomiar ograniczeń
      w codziennym funkcjonowaniu i wynikający z nich zakres niezbędnego wsparcia w skalach oceny funkcjonowania);
    • 8) zagwarantowanie minimalnej powierzchni użytkowej przypadającej na jednego mieszkańca WSM (powierzchnia pokoju nie może być mniejsza niż 15 m2, powierzchnia łazienki nie może być mniejsza niż 5 m2, a łącznie z przestrzeniami wspólnymi nie może być mniejsza
      niż 35 m2);
    • 9) zagwarantowanie całodobowego wsparcia (specjaliści i asystenci);
    • 10) koncepcję pozyskania innych źródeł finansowania;
    • 11) opis grupy docelowej.
  2. Projekt Architektoniczno-Budowlany WSM, zawiera co najmniej:
    • 1) adres obiektu budowlanego (opis lokalizacji obiektu budowlanego);
    • 2) nazwy i kody grup, klas i kategorie robót;
    • 3) nazwę i adres beneficjenta;
    • 4) zakres realizacji inwestycji;
    • 5) charakterystyczne parametry obiektu;
    • 6) szczegółowe właściwości wyróżnionych modułów, w tym: samodzielnego lokalu mieszkalnego; zespołów mieszkalnych; zespołu pomieszczeń dla obsługi WSM; zespołu pomieszczeń wspólnych dla mieszkańców WSM; zaplecza technicznego budynku, komunikacji; zagospodarowania terenu;
    • 7) charakterystykę obiektu, w tym: powierzchnie i wielkości charakterystyczne budynku; elementy zagospodarowania terenu i budynku;
    • 8) opis wymagań, w tym: założenia metodologiczne, wymagania ogólne; wymagania w zakresie osób wykonujących; wymagania w zakresie zgodności z przepisami; standardy robót i wykończenia; zastosowanie rozwiązań energooszczędnych; zastosowanie rozwiązań systemu monitorująco-alarmowego oraz przyzywowego z zachowaniem prywatności uczestników, zastosowanie rozwiązań projektowania uniwersalnego² (zgodnie z wymogami wynikającymi z przepisów ustawy z dnia 19 lipca 2019 r. o zapewnianiu dostępności osobom ze szczególnymi potrzebami).
  3. Ponadto zakłada się, że stworzenie infrastruktury umożliwiającej świadczenie usługi WSM:
  • 1) musi spełniać wymagania usytuowania budynków z uwagi na bezpieczeństwo pożarowe;
  • 2) wznoszone będzie poza zasięgiem zagrożeń i uciążliwości (tj. będzie zgodne z rozporządzeniem ministra infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie);
  • 3) nie będzie powodowało negatywnego oddziaływania na środowisko, higienę i zdrowie użytkowników oraz otoczenie, a jego oddziaływanie zamknie się w granicy działek inwestora i nie spowoduje ograniczenia sposobu użytkowania działek sąsiednich. Dla osiągnięcia celu należy przeprowadzić stosowną analizę środowiskową;
  • 4) nie będzie powodować wykluczenia społecznego poprzez zapewnienie dostępu do komunikacji publicznej oraz zapewni możliwość korzystania z instytucji publicznych, w tym do instytucji kultury i kultu religijnego.

Paragraf 12. Szczegółowe kryteria wyboru Projektów WSM

  1. Kryteria oceny wniosków na I etapie:
  • 1) posiadanie w statucie postanowienia dotyczącego działalności na rzecz osób z niepełnosprawnościami;
  • 2) posiadanie doświadczenia w prowadzeniu działalności na rzecz osób z niepełnosprawnościami od co najmniej 36 miesięcy do daty złożenia wniosku;
  • 3) posiadanie doświadczenia w realizacji projektów na rzecz osób z niepełnosprawnościami w postaci co najmniej dwóch zrealizowanych i zakończonych projektów grantowych na rzecz osób z niepełnosprawnościami, których łączna wartość wynosi co najmniej 500.000,00 zł i minimalna wartość pojedynczego projektu to 50.000,00 zł;
  • 4) posiadanie prawa do dysponowania nieruchomością na cele budowlane, na której będzie realizowana inwestycja WSM, wynikające z prawa własności, użytkowania wieczystego lub dzierżawy nieruchomości stanowiącej własność jednostki samorządu terytorialnego lub Skarbu Państwa, przewidującego uprawnienia do wykonywania robót budowlanych umożliwiających realizację inwestycji;
  • 5) posiadanie decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu, jeżeli jest ona wymagana zgodnie z przepisami o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym lub decyzję o ustaleniu lokalizacji inwestycji celu publicznego lub wypis i wyrys z miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego, a także posiadają decyzję o środowiskowych uwarunkowaniach wraz z dokumentacją z przeprowadzonego postępowania w sprawie jej wydania, jeśli jest wymagana;
  • 6) zgodność Programu Funkcjonalno-Użytkowego WSM z Konwencją o prawach osób niepełnosprawnych;
  • 7) zgodność Programu Funkcjonalno-Użytkowego WSM z Strategią na rzecz Osób z Niepełnosprawnościami 2021–2030;
  • 8) posiadanie koncepcji pozyskania innych źródeł finansowania z oceną możliwości ich uzyskania;
  • 9) trwałość projektu, co najmniej 10 lat od uzyskania decyzji pozwolenia na użytkowanie obiektu;
  • 10) zgodność Programu Funkcjonalno-Użytkowego WSM z obowiązującymi przepisami krajowymi oraz unijnymi, które mają zastosowanie przy jego realizacji, a wszczególności opis i zagwarantowanie elementów wymienionych w par. 11, ust. 1 pkt 1-11.
  1. Kryterium oceny wniosków na II etapie:
  • 1) zgodność Projektu Architektoniczno-Budowlanego WSM z obowiązującymi przepisami krajowymi oraz unijnymi, które mają zastosowanie przy jego realizacji, w szczególności zgodność z ustawą z dnia 19 lipca 2019 r. o zapewnianiu dostępności osobom ze szczególnymi potrzebami.

Paragraf 13. Postanowienia dodatkowe

  1. Jeden organ prowadzący WSM (beneficjent) może ubiegać się wyłącznie o jedno dofinansowanie na stworzenie infrastruktury umożliwiającej świadczenie usługi WSM na terenie jednego województwa. Dopuszczalny jest samodzielny udział oddziałów, filii lub kół terenowych (organizacji pozarządowych lub podmiotów wymienionych w art. 3 ust. 3 ustawy z dnia
    24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie) jako beneficjentów posiadających osobowość prawną.
  2. Wkład własny w ramach Programu nie jest wymagany.
  3. Okres trwałości wynosi co najmniej 10 lat od uzyskania decyzji pozwolenia na użytkowanie obiektu. W okresie trwałości beneficjent nie może zmienić przeznaczenia WSM.
  4. Dopuszczalne jest stworzenie infrastruktury umożliwiającej świadczenie usługi WSM w istniejących budynkach lub lokalach.
  5. Udział w kosztach utrzymania mieszkańca WSM (osoby wymagającej wysokiego poziomu wsparcia) pokrywane są przez mieszkańca w wysokości do 50% jego dochodów.
  6. Każdy mieszkaniec WSM (osoba wymagająca wysokiego poziomu wsparcia) mieszka we własnej przestrzeni mieszkalnej z zastrzeżeniem, że na własne życzenie może współdzielić tę przestrzeń z drugą osobą (niezależnie od stopnia pokrewieństwa).
  7. Pobyt, zakres i rodzaj usług realizowanych w WSM reguluje umowa zawarta pomiędzy mieszkańcem (osobą wymagającą wysokiego poziomu wsparcia) i organem prowadzącym WSM. Umowa podmiotu prowadzącego WSM z mieszkańcem lub jego opiekunem prawnym musi gwarantować mu trwałość zamieszkania i korzystania z usług WSM. Pierwsza umowa pomiędzy mieszkańcem (osobą wymagającą wysokiego poziomu wsparcia) i organem prowadzącym WSM zawierana jest na czas określony (1 rok). Zabronione jest wymaganie treningu mieszkaniowego. Kolejna umowa zawierana jest na czas nieokreślony.
  8. Mieszkańcy WSM (osoby wymagające wysokiego poziomu wsparcia) mają prawo do korzystania ze wszystkich programów skierowanych do osób fizycznych finansowanych z różnych źródeł.

 

¹ Koszt realizacji zadań wynikać musi z kosztorysu inwestorskiego.

² Standardy dostępności budynków dla osób z niepełnosprawnościami uwzględniające koncepcję uniwersalnego projektowania https://www.gov.pl/web/rozwoj-praca-technologia/standardy-dostepnosci-budynkow-dla-osob-z-niepelnosprawnosciami